zaterdag 16 november 2013

Goed onderwijs

Wat versta ik dan onder goed onderwijs? Wat is voor mij het hoogste goed? Ik denk dat dat vrijheid is. Om vrij te zijn moet je onafhankelijk kunnen zijn, om vervolgens vanuit die onafhankelijkheid vrij te kunnen kiezen welke verbanden je wil aangaan, met wie en waarmee je een wederzijdse afhankelijkheid wil aangaan.

Wat heb je daarvoor nodig?

Je moet zelf alles kunnen lezen wat je nieuwsgierigheid wekt, liefst in een aantal verschillende talen. Je moet in staat zijn je eigen oordeel te vormen en dat onder woorden te brengen, zodat je er met anderen over in gesprek kunt gaan. Dus moet je goed kunnen denken en spreken en schrijven. Zo ben je geen speelbal van marketeers, spindokters en demagogen die je een rad voor ogen willen draaien. Jij oordeelt, jij kiest.

Om dat allemaal te kunnen leren moet de basis op orde zijn. Als je nieuwsgierigheid is opgedroogd, als je zelfvertrouwen geknakt is, en je onbevangenheid te vaak beschaamd, dan kun je niet leren. Dus dat moet eerst in orde zijn. Bewaard en waar nodig hersteld. Als er iets is waar de basisschool een rol in speelt, is het daarin.

En van daaruit ga je dan leren lezen en schrijven en rekenen en de wereld verkennen. Nieuwsgierig, onbevangen, vol zelfvertrouwen.

Jij kiest.

P.S. Er is natuurlijk nog van alles wat belangrijk is, maar dit is vandaag het eerste, voor mij. Misschien ook omdat ik vandaag even heel sterk het belang van een kritische geest voel. Op andere dagen is het anders, dan komt er iets anders bovenaan.

Iets wat ik ook belangrijk vind om kinderen te leren (of in ze te bewaren) - en waar ik toen ik bovenstaande schreef toch niet als eerste aan dacht - is aandacht voor de dingen. Aandacht voor wat er is, aandacht voor detail, aandacht voor verschil, aandacht voor je gevoel, aandacht voor tekenen van het gevoel van een ander... Aandacht.

2 opmerkingen:

  1. Nieuwsgierigheid: de kracht van het kind

    Elk mens wordt geboren met drie basistalenten: Nieuwsgierigheid, Overgave en Bewustzijn. Deze vertalen zich in een drietal basisbehoeften, bekend uit de self-determination-theory: de behoefte aan competentie (ergens goed in willen worden), aan relatie (een band hebben met andere mensen) en aan autonomie (sturing geven aan je eigen leven). Om deze basistalenten tot ontwikkeling te brengen is, met name in opvoeding en onderwijs, een omgeving nodig die zorgt voor respectievelijk uitdaging (roept het verlangen op om iets te willen weten, snappen, beheersen), vertrouwen (biedt de veiligheid om je te kunnen overgeven aan ontmoeting, spel, sport, muziek) en reflectie (nadenken over zin en betekenis; feedback). Deze wetenschappelijk gefundeerde, met elkaar samenhangende drieslagen zouden uitgangspunten moeten zijn voor het ontwerpen van onderwijs dat tegemoet komt aan de talenten van alle leerlingen. Ieder kind is een nieuwsgierigheidsmachine dat in relatie tot de dingen en mensen in zijn omgeving uitgedaagd moet worden om die wereld om hem heen te begrijpen en mee te maken. Het is aan ouders en leraren om zo’n uitdagende en veilige leeromgeving te ontwerpen en aan te bieden. Leraren kunnen dat als ze het kind in zichzelf weer op zoeken om dan met de leerlingen oprecht verwonderd te blijven over de wereld waarin zij hen als cultuurdrager mogen binnenleiden. De leraar is dan weer de motor voor talentontwikkeling. Dat kan alleen maar als ze gefascineerd blijven in hoe kinderen leren en zich ontwikkelen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Goed onderwijs is....

    Een plek waar leerlingen én leraren leren. Waar bestuursleden, directie en ouders leren. Van elkaar, met elkaar, over elkaar. Bij goed onderwijs spreekt iedereen dezelfde taal, de taal van het leren. Geen taal over beleidsvoering of eigenbelang. De term teaching to the test, staat niet in het vocabulaire van deze leergemeenschap. De lerenden leren om het leren en niet om het resultaat. Dat is slechts een gevolg van het leren. Het zal ook blijken dat wanneer men zich meer focust op het leerproces, dit een positieve invloed heeft op de resultaten. In deze leergemeenschap is leren een uitdaging, een inspiratiebron en mogen fouten gemaakt worden. De lerenden zijn zich bewust van de leerstrategieën die ze kunnen toepassen en weten dat ze niet alles kunnen weten. Het doel van het leren is om een zelfstandig individu te creëren die in staat is om kritisch te denken, problemen te analyseren en oplossingen te bedenken zodat het een positieve bijdrage kan leveren aan de complexe wereld om zich heen. Door het dragen van dit innerlijke kompas zal de lerende er zijn hele leven profijt van hebben.

    BeantwoordenVerwijderen