De vraag is, hoe zorg je ervoor dat het onderwijs meer oplevert? Allerlei scholen krijgen daar nu training in. Het wordt Opbrengstgericht Werken genoemd. In de praktijk komt dat neer op het leren analyseren van toetsresultaten, om op grond daarvan het onderwijsaanbod steeds toe te spitsen op wat er nodig is. Wat moet je dus doen om te zorgen dat je onderwijs meer oplevert? Toetsen afnemen en kijken naar cijfers en grafieken. Dat is wat er in de praktijk terecht is gekomen van het loffelijk streven naar een ambitieuze leercultuur.
Ik denk - en ik heb zo'n vermoeden dat ik niet de enige ben die dat denkt - dat er nog iets anders nodig is, wat echter volledig buiten beschouwing lijkt te blijven in de beleidsnotities die de overheid doet uitgaan.
Wat je moet doen om te zorgen dat je onderwijs meer oplevert is eerst en vooral: naar kinderen kijken. Kijken naar wat ze doen, kijken naar wat ze nieuwsgierig maakt, waar ze gretig op duiken, waar ze van dichtklappen, wat ze zeggen, wat ze schrijven.
"Observeren van gedrag" noemen ze dat in termen die beleidsmakers misschien meer van het gewicht en het belang hiervan zal doordringen. Dat klinkt tenminste nog een beetje wetenschappelijk, al kun je er geen liniaal langs leggen of een rekenmachine op loslaten. Dat vinden beleidsmakers fijn. Kijken en denken, dat kan mijn neefje van 3 ook, maar observeren en reflecteren, dat klinkt al beter.
Observeren van gedrag en reflecteren op wat je ziet. Kijken, kijken, kijken, en dan, nadenken. Wat betekent het, wat je ziet? Wat betekent het voor wat je vervolgens gaat doen met dit kind, om te zorgen dat je optimaal zijn ontwikkeling ondersteunt?
***
Bovenstaande korte video met een microcollege van Marcel van Herpen van het NIVOZ illustreert glashelder het belang van observatie en reflectie.
Ik heb wel een reserve bij deze 'race to the top' van oud-minister Van Bijsterveld. Het heeft namelijk geen enkele inhoud, geen betekenis. Interessanter om te horen vind ik met welk doel de resultaten omhoog moeten en voor welke inhouden dat geldt. Wat vind jij?
BeantwoordenVerwijderenWaar ik geen reserve bij heb, is de titel, als ik die opvat als een streven naar groei. Ik geloof dat mensen welvaren bij een streven naar persoonlijke groei en ontwikkeling, een doel dat hen voor ogen staat, "the end in mind" van Covey.
BeantwoordenVerwijderenHet doel dat Van Bijsterveldt voor ogen stond met haar notitie is niet leeg: voor haar lijkt de hoogste waarde een hoge positie in de PISA-rankings.
Jij en ik hebben andere ideeën over wat het meest nastrevenswaardige is. Het gaat er volgens mij niet om, vast te stellen wat daadwerkelijk het hoogste goed "is", want dat is een onmogelijkheid.
Waar het om gaat is dat de dialoog gevoerd wordt over het hoogste goed, over goed onderwijs, over de betekenis van het woord "kwaliteit"... Met allen die betrokken zijn bij het onderwijs. Leraren, leerlingen, schoolleiders, bestuurders, beleidsmakers, ouders.
Ik zou niet willen dat de overheid voorschreef welk doel wij met het onderwijs dienen na te streven en welke inhouden wij dienen over te dragen. Daarover dienen we een voortgaande dialoog te voeren.
We moeten proberen op verstandige wijze al denkend ons eigen handelen en dat van anderen te sturen, steeds de nieuwe omstandigheden in acht nemend. Dat is geen proces dat ooit voltooid is of dat door anderen kan worden vastgesteld. We moeten blijven nadenken en de dialoog blijven voeren.
Zie Aristoteles'#phronèsis #kardinaledeugden