dinsdag 23 september 2014

Het lerarenregister

Om me een oordeel te vormen over het lerarenregister heb ik me maar aangemeld, want anders kon ik er niet in. Althans, ik wilde me aanmelden, maar de registratie liep vast bij het verzoek om een getuigschrift in te scannen. Dat was net even te veel gevraagd. Die klus komt nooit van z'n levensdagen bovenaan mijn prioriteitenlijstje. En dan weet ik eigenlijk al genoeg: het lerarenregister, ik zie er de meerwaarde niet van in. Ik ervaar het als een administratief, bloedeloos registratie-instrument dat niets toevoegt aan mijn professionaliteit. 

Op de site staan quotes als "Ik blijf mezelf ontwikkelen." "Ik werk aan mijn eigen kwaliteit." "Ik sta voor de kwaliteit van mijn onderwijs." Allemaal waar. Ik zie alleen niet wat het lerarenregister daaraan toevoegt.

Het ligt in de bedoeling registratie in het lerarenregister met ingang van 2017 verplicht te stellen. Maar wie gaat me daar dan toe verplichten? Wie zou mij dit opleggen? Het is me nog altijd niet helemaal helder. Welke beoordelende instantie zit er achter het register? Het was toch van, voor en door leraren? Of is het toch gewoon nog steeds een controle-instrument van de overheid? Als de staatssecretaris het register verplicht gaat stellen, dan is het wat mij betreft toch echt zijn register, en niet het mijne.

Ik kan me heel goed voorstellen dat ik me geroepen zou kunnen voelen om aan mijn collega's te laten zien hoe ik me committeer aan een bepaald beroepsethos dat ik met hen deel, en dat ik met hen in gesprek zou willen gaan over wat dat dan precies inhoudt, dat beroepsethos. Maar het staat voor mij geenszins vast dat het register in die behoefte voorziet.

Wat die verplichting betreft nog dit: Worden leraren beter als ze verplicht bewijzen overleggen van professionalisering? Leraren die hun verantwoordelijkheid nemen, leraren die beantwoorden aan een moreel appel, dat zijn de leraren die deugen. Niet leraren die administratief verantwoording afleggen omdat het van een ander moet, met deelnamecertificaten van trainingen die ze misschien enkel maar hebben uitgezeten, spelend met hun telefoon.

Ik sta niet onsympathiek tegenover het idee van een portfolio. Maar laat dan iedere leraar dat naar eigen inzicht vormgeven, zodat ie kan laten zien wie hij is, niet alleen welke "activiteiten" hij heeft verricht. Leraarschap gaat over iemand zijn, niet over lijstjes maken van activiteiten en getuigschriften inscannen.

Ik vraag me af hoe ik in kwantificeerbare brokken zou moeten opdelen wat van alles wat ik doe en denk en onderneem allemaal bijdraagt aan mijn professionaliteit. Daarover nadenken zou tijd kosten die ik liever aan andere, betekenisvolle dingen besteed, die wél bijdragen aan mijn goed leraarschap.

Wat zou moeten meetellen in het register?
Ik weet het niet. Misschien dit: Alles wat een leraar beschouwt als bijdragend aan zijn professionaliteit.  

Wie bepaalt waar een leraar aan moet voldoen?
Ik zou denken dat het zo zou moeten zijn:
De afstudeercommissie van lerarenopleidingen/pabo's en stagebegeleiders beoordelen of een leraar startbekwaam is. 
Scholen waar leraren solliciteren bepalen of deze of gene leraar voldoet aan de eisen die de school stelt met het oog op de kwaliteit van onderwijs.
De inspectie bepaalt of scholen de criteria die ze aanhouden met betrekking tot onderwijskwaliteit met een robuuste argumentatie kunnen onderbouwen. 

Het register pretendeert bij te dragen aan de status en het imago van de beroepsgroep. Ik geloof daar niet in. Het suggereert een soort geaffecteerde hardheid en gestrengheid die het onderwijs niet past. Sommige mensen houden ervan dingen te registreren en af te vinken en lijstjes bij te houden. Ik vermoed dat dat soort administratieve types het beste uit de verf zullen komen in zo'n register. Waarschijnlijk zullen de beste leraren hun tijd liever besteden aan het voorbereiden van een goede les dan aan het registreren van hun professionaliseringsactiviteiten.

Goede leraren worden niet beter van zo'n register, en slechte leraren al evenmin. Ondermaatse leraren die een cursus gaan doen omdat ze nog iets af te vinken hebben op hun registerlijstje, die worden er geen betere leraren van dat ze voortaan daarop gecontroleerd worden.

Goede leraren professionaliseren zonder er verder een punt van te maken, voortdurend, omdat ze menen dat dat bij hun vak hoort. Ze doen het niet om anderen te laten zien wat ze allemaal wel niet doen. Dat allemaal te registreren voegt voor henzelf niets toe en ook het onderwijs wordt er niet beter van. Wat ze doen om zich te ontwikkelen maakt deel uit van hun beroepseer, de eer die ze in hun vak stellen.

10 opmerkingen:

  1. Hoi Hester, ik probeer dit weekend een blog te schrijven in reactie op jouw blog. Ik herken een aantal punten die je aansnijdt wel, maar vind tegelijk dat er meer over het register valt te zeggen. Ook in positieve zin.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ook van mijn kant bijval voor je blogpost!
    Eigenlijk jammer dat mensen wel op Twitter reageren, maar niet hier. Dan zouden de reacties namelijk mooi bij elkaar staan.
    Ik heb in 2012 al eens iets geschreven over het lerarenregister en denk er nog net zo over...

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mooi blog ! (toevoeging) ... en we krijgen ook nog eens enorm veel geëmmer over welk soort activiteiten / cursussen wel / niet gelden als relevant voor het register. Werk voor ons schooleigen PLC-etje wel / niet of alleen als het onder leiding staat van erkende pedagoochelaars?? Nachtmerrie van nieuwe accreditatiecommissies, concurrentie en ander gedoe dreigt

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Beste Hester,

    Herkenbaar hoor, dat moment waar we de neiging hebben als leraar, en mens, om te stoppen met registreren: het inscannen van een diploma. Maar wees eerlijk, dat heeft toch meer te maken met onze tegenzin te graven door de 24 multomappen in de kelder of studiekamer, op zoek naar het vergeelde goed? En dan nog dat scannen, ik heb er geen, bah. Moet ik er helemaal aan denken om dat mee te nemen naar school, danwel het Albert Heijn scanaparaat gebruiken tussen het boodschappen voor het weekend en kids naar de voetbal brengen door...En we moeten altijd nog wel een toets nakijken!
    Te druk dus, maar dat betekent niet dat het register geen groot goed kan zijn.
    Je schetst 3 instanties die mogen bepalen wie een goede leraar is, wie daar aan 'voldoet': inspectie, scholen en opleiders. Met scholen bedoel je uiteraard het management. En laat dat nu net de zwakte van je argument zijn: waar in dit rijtje staan de leraren? Wij, onze collega's? Is het niet zo dat wij zelf de meeste kennis bezitten om te bepalen wie een goede leraar is en wie niet. Om over de leerlingen maar te zwijgen. Het register, waar je zo tegen aan bokt, is nu juist een middel voor ons, om elkaar tot ontwikkeling te inspireren! Je hebt gelijk, een goede leraar heeft het niet nodig verteld te worden zich te ontwikkelen. Maar tegelijkertijd, om administratief bij te houden wat je doet bied kansen: net als bij onze leerlingen, die toch elk jaar zichzelf spiegelen in de rapporten die wij ze uitdelen, kunnen we het register gebruiken als spiegel: naar ons zelf en elkaar toe. Voorwaarde is wel dat het register van ONS blijft. Het is en kan ook nooit een controle middel worden! Vergelijk het met een lesbezoek aan een collega Jan. Jan vraagt je te kijken naar bijvoorbeeld zijn gebruik van ICT in les. Na afloop geef je tips: mischien iets meer beamer gebruik. Maar we gaan toch geen opmerkingen maken over het feit dat marietje de hele tijd op haar mobiel zat te kijken! We gaan toch geen rapport schrijven over zijn les, en dat doorspelen aan de directeur? Je laat je inspireren door zijn les, je geeft tips aan elkaar: we leren van elkaar. Daar is ook het register voor bedoeld. En ja, we moeten absoluut kritisch blijven, om ervoor te zorgen dat het ook daadwerkelijk een het register van, voor en door leraren blijft!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Je zegt: met scholen bedoel je uiteraard het management" maar dat bedoel ik niet. Met scholen bedoel ik schoolteams, dus ook de leraren die op die scholen werken. Je zegt dat je ervoor wil zorgen dat het van voor en door leraren blijft, maar volgens mij is het dat nu niet. Als het dat zou kunnen zijn, dan zou ik er misschien meer voor voelen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Beste Hester,
    Ik ben ooit begonnen als verpleegkundige. Mijn diploma en speldje heb ik nog, een de eed die ik toen gezworen ik is ook nog steeds geldig. Toch mag ik nu niet meer werken als verpleegkundige. Ik ben in het BIG (beroepen in de gezondheidszorg) register geregistreerd geweest, maar heb dat niet verlengd. Je moet er voor betalen en registreren hoeveel uren je gewerkt hebt (er zit een minimumgrens aan) en welke nascholingen je hebt gevolgd. Geloof me, als jij morgen in het ziekenhuis terecht komt ben je echt blij dat je mij niet aan je bed treft.
    In het basisonderwijs is het misschien niet z'n probleem, maar in het VO kunnen collega's er echt last van hebben als hun klassen de hele dag al les hebben gehad van onbevoegde figuren, laat staan de kinderen.
    Als we de kwaliteit van leraren omhoog willen hebben, moet de kwaliteit van de opleidingen omhoog, en moeten we er voor zorgen dat iedereen, niet allen de fanatiekelingen als jij en ik en anderen die bloggen en reageren ook naschoolt en bijblijft. Ik ben dus voor een verplicht register. Voorwaarde is wel dat het absoluut van ONS moet zijn. Scannen is niet trouwens nodig, een fotootje met je mobiel is ook goed.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hierbij mijn reactie...
    http://terhaaronderwijst.com/2014/09/29/professionalisering-en-het-lerarenregister/

    BeantwoordenVerwijderen
  8. http://ezelgedachte.wordpress.com/2014/09/06/weer-miljoenenverspilling-in-het-onderwijs/
    Meer wil er niet over kwijt. ;-)

    BeantwoordenVerwijderen