Passend onderwijs

Twee belangen spelen een rol. Voorop staat het belang dat het onderwijs zo wordt vormgegeven dat iedereen zich optimaal kan ontwikkelen. Dat is een belang dat leraren en beleidsmakers delen. Daarnaast heeft de overheid de taak om verstandig met geld om te gaan. Het nieuwe stelsel Passend onderwijs is - net als Weer Samen Naar School destijds - een beleidsmaatregel die is ingegeven door het tweede belang: het is een bezuinigingsmaatregel. Het eerste belang - optimale ontwikkelingskansen voor elk kind - wordt door deze maatregel niet gediend.

Daarover wordt niet op een zuivere manier gepraat. Men haalt van alles uit de kast om te onderbouwen dat met Passend Onderwijs met name ook het eerste belang wordt gediend. Alleen de keuze van de naam van het stelsel klinkt al idealistisch: "Hoera, we mogen weer samen naar school, en iedereen krijgt wat bij hem past. Dat wil jij toch ook?"

En wat doen de leerkrachten? Sommigen leggen zich mokkend en pruttelend neer bij een verwerpelijk systeem. Zij worden afgeserveerd als negatievelingen en sfeerbedervers. Anderen gaan dapper meedenken hoe we dat allemaal vorm gaan geven en proberen voor zichzelf met ondeugdelijke argumenten een systeem goed te praten waarvan ze diep in hun hart weten dat het niet deugt. Ja, het deugt voor de portemonnee. Maar niet voor de kwaliteit van het onderwijs.

Je kunt je overigens afvragen of het voor de portemonnee wel zo'n goed idee is om het onderwijs zo in te richten dat normaal functionerende en bijzonder getalenteerde kinderen ernstig in hun ontwikkeling belemmerd worden doordat ze voortdurend bij hun werk gestoord worden door gedragsproblematische en anderszins juffenenergie vretende klasgenoten. Als je echt wil dat iedereen zich optimaal kan ontwikkelen dan moet je een omgeving scheppen waarin een optimale werksfeer kan ontstaan. Als je maar één enkel stevig gedragsgestoord kind in je groep hebt - en straks heeft iedere klas er minstens één - dan bereik je die werksfeer met zelfstandig werken niet.

En al die minder dan optimaal zich ontwikkelende talenten, al die belemmerde groei, al die gemiste kansen, die gaan de overheid geld kosten. Daar gaat het kapitaal van je geliefde kenniseconomie.

Dus als het je dan toch vooral om het geld gaat, als dat dan toch je eerste belang is, wees daar dan eerlijk over. En denk wat verder dan je neus lang is. Vandaag kost het speciaal onderwijs je geld, maar op de lange termijn gaat het niveau van je hele bevolking achteruit en dan tel je écht niet meer mee in de wereld. Dan zal je wat groter zorgen hebben dan dat je niet bovenaan staat in de PISA-rangorde.